Profile
Blog
Photos
Videos
Van onze gast schrijver Joop van Hezik:
No to Arroyo's Cha-Cha
Is drie keer scheepsrecht?
Van het eiland Samar reizen we per vliegtuig naar het eiland Panay, om vandaar per boot door te reizen naar het nabij gelegen eiland Guimaras waar we op bezoek gaan bij onze Filippijnse vrienden Rebecca en Thelma. Als we op 10 juni in de hoofdstad Iloilo van het eiland Panay aankomen zien we een protestmars. We stoppen om te kijken. 'Cha-Cha ! Ilongo's movement against Arroyo's charter change' valt op een zwart spandoek te lezen, waarachter een paar honderd mensen demonstreren zwaaiend met Filippijnse vlaggen. De protestmars is gericht tegen het voornemen van president Gloria Macapal-Arroyo - in de Filippijnse volksmond GMA genoemd - om de grondwet te veranderen: Resolutie nr. 1109. De Philippine Daily Inquirer (balanced news, fearless views) staat er ook bol van. Op de voorpagina prijkt een foto van een protest van de Alliance of Concerned Teachers, waarop een jonge vrouw met een vastbesloten gezicht haar gebalde vuist omhoog steekt.
Het Filippijnse volk gaat opnieuw de straat op. Maar, "our people should have now realized the ill effects of EDSA I", lees ik een uitspraak van een vertegenwoordiger van het Filippijnse House of Representatives in de krant. Ik ben het niet met hem eens. Volgens mij heeft EDSA iets heel fundamenteels veranderd in de harten van de gewone Philippino's en Philippina's. EDSA is People Power, met hoofdletters geschreven. Ooit in het verleden, in 1986, is het Filippijnse volk - daartoe opgeroepen door de invloedrijke kardinaal Jaime Sin - massaal de straat opgegaan: de Epifanio de los Santos Avenue in de hoofdstad Manila, kortweg EDSA. En heeft zij de militaire dictator Ferdinand Marcos verdreven in een geweldloze revolutie - de eerste geweldloze revolutie die de wereld gekend heeft, en dat maakt dit land uniek. Want de soldaten weigerden het vuur te openen op de demonstranten uit alle lagen van de bevolking.Toegegeven, het lot van de gewone Filippijnse man en vrouw is nadien nauwelijks tot niet verbeterd. De politieke macht is, ondanks de belofte van EDSA voor de toekomst, nog steeds in de grijpgrage handen van een kleine machtsbeluste elite, en de corruptie viert nog altijd hoogtij. Maar toch is er sindsdien iets veranderd. Want als je iets één keer kunt doen, kun je het nog een keer doen. En het Filippijnse volk heeft het nog een keer gedaan. Want in 2001 - opnieuw opgeroepen door Kardinaal Sin - gingen opnieuw miljoenen mensen de Epifanio de los Santos Avenueop om te protesteren tegen het achterhouden van bewijs in de afzettingsprocedure van president Joseph Estrada, een voormalige filmster die beschuldigd was van zelfverrijking door illegale gokpraktijken: EDSA II. En ironisch genoeg was het de afzetting van Estrada die de weg vrijmaakte voor toenmalig vice-president Arroyo om president te worden, waartegen nu op straat wordt gedemonstreerd. Maar dit besef van People Power heeft EDSA tot de sleutel gemaakt om het Filippijnse volk van vandaag te begrijpen. Precies daarom valt te lezen in een editorial van de Philippine Daily Inquirer: "And if our lawmakers have proclaimed their intention to commit a crime, it is our duty as citizens to stop our representatives in their tracks and to warn them that there's such a thing as citizen's, which is what People Power essentially is." Komen alle goede dingen in drieën? Is drie maal scheepsrecht?
Waar draait het om? Op enig moment vraagt iemand me: "Are you a democrat or a parlimentarian democrat?" Eerst begrijp ik de vraag niet. Maar dan wordt me duidelijk dat President Arroyo de grondwet wil veranderen om de Filippijnen om te vormen van het Amerikaanse staatsmodel met president - een erfenis uit de tijd dat de Filippijnen een Amerikaanse kolonie was - naar een parlementaire democratie met premier zoals we de die in Nederland kennen. (Nederland is overigens geen onbekend land voor de Filippijnen, want we verlenen de oprichter van de Communistische partij Jose Maria Sison politiek asiel. En ook hij wordt aangehaald in de krant: "In a statement sent from his base in Utrecht, The Netherlands, Communist Party of the Philippines founder Jose Maria Sison advised protester organizers not to concentrate their mobilization in Metro Manila but hold also mass actions in the provinces.") Op zich niets mis met een parlementaire democratie, zou je als Nederlander op het eerste gezicht denken. Maar dat het voorstel een jaar voor de Filippijnse presidentiele verkiezingen van volgend jaar komt - en in de Filippijnen kun je maar voor één termijn president zijn - maakt het in Filippijnse ogen verdacht: "It is obvious that the House majority has tested the limits of the public tolerance to a reckless political scheme to change the Constitution that is now widely perceived as an atempt to introduce amendments that would include a shift to the parlimentary system of government, which would allow President Gloria Macapagal-Arroyo to extend her term beyond 2010."Een ordinaire truc dus, om aan de macht te blijven. En niet nieuw. Want zou Arroyo het afgekeken hebben van Poetin en Berlusconi? "It will not fool the people", zegt Thelma. Want zelfs de analfabeten kunnen het volgen via de televisie.
In de Philippine Daily Inquirer staat een paginagrote open brief van de Citizen Power Movement aan de Speaker van het Congress. Ergens in de brief lees ik: "absolute power corrupts absoluty, Mr Speaker". Het is een verwijzing naar het beroemde anarchistische adagium: 'power corrupts, but absolue power corrupts absoluty'. Politici worden hier getypeerd als de 3 G's, en de open brief besluit met "labang (vecht) ang guns, goons and gold". Maar ik moet lachen als er verwezen wordt naar The Return of the King, deel III van The Lord of the Rings van Tolkien - mijn veruit favoriete boek dat ik talloze malen herlezen heb en dat me nu voor het eerst niet op reis vergezelt: "The young, in particular, will be taking center stage today, which is as it should be. Their idealism still untarnished, and their spirit still uncorrupted by the averice, cynicism, and blasé mercenary calculations of their elders in the House, they will do as Pippin the Hobbit did in the famous scene from 'The Return of the King'. After Pippin bravely climbs a cliff to light one of the seven signal-beacons between Gondor and Rohan, Gandalf exclaims, 'Hope is kindled!' And so should it be tomorrow, as hope is rekindled by means of protest in the cities of Makati, Quezon, Bacolod, Iloilo and Davao, and in Bohol. A series of signal-beacons will warn the public that the forces of darkness are gearing up to march. We can only hope dat The People will thunder a response as determind as King Théoden's, when he saw the signal-beacons aflame. "And Rohan", he said, summoning the riders of his kingdom, "will answer!"" Nooit geweten dat The Lord of the Rings niet een fantasy verhaal, maar een revolutionair geschrift is.
Als ik dit schrijf is het 12 juni, de Filippijnse Onafhankelijkheidsdag. Om precies te zijn de 111e Onafhankelijkheidsdag. Vandaag wordt de bevrijding herdacht van de Spaanse overheersing. Die overigens alleen maar geleid heeft tot de Amerikaanse overheersing. Al die eeuwen van overheersing door respectievelijk Spanje en Amika hebben tot een Filippijns gezegde geleid, dat zich laat vertalen als: 'We hebben eerst 300 jaar in een klooster gewoond, en daarna 100 jaar in Hollywood'. Vandaag de dag is de Filippijnen nog steeds een 'embryonale' democratie, nog volop in haar barensweeën. En het is bijzonder om te zien hoe het besef van People Power, geboren op de de Epifanio de los Santos Avenue daar nog steeds een rol in speelt (nu vooral ook op de electronische snelweg op internet). De uitkomst is onzeker. De kerk steunt de demonstraties, maar Kardinaal Sin is inmiddels overleden. Maar ongeacht de uitkomst, het vormt een schril kontrast met de mededeling op een Britse nieuwszender die in de Filippijnen te volgen is dat in Nederland populistisch rechts, in de persoon van Geert Wilders met zijn PVV, een eclatante verkiezingsoverwinning heeft behaald in de verkiezing van het Europese Parlement. Xenofobie, onvrede en populistisch eigenbelang vieren hoogtij in onze Nederlandse democratie, waarvan Thelma zegt: "you are so blessed"'. Maar, om in de beeldspraak van The Lord of the Rings te blijven, Midden-Aarde wordt ook in Nederland bedreigd. Geert Wilders is de kwade tovenaar Saruman (die in de verfilming ook over een opzichtige witte haardos beschikt), die zijn 'fighting Uruk Hai' (kwaadaardige kruisingen tussen gedegeneerde elven en mensen) uitstuurt om zich de Ring van Macht toe te eigenen. We zijn onze fundamentele democratische waarden aan het verliezen, waarvan hier in de naakte strijd om het bestaan de essentie je in het hart raakt. Misschien moeten wij ook de straat of electronische snelweg opgaan, om onze EDSA te vinden.
Joop van Hezik
- comments