Er zijn op reis altijd zaken die je niet helemaal kunt plannen. Ook deze blog verschijnt een stuk later dan gehoopt. Mijn computer bleek niet bestand tegen het vochtige klimaat in Oman. Na een paar weken schrijven in de buitenlucht begaf mijn toetsenbord het. Terwijl ik in Nederland alles zeer goed plan, doen ze het in Oman een stuk rustiger aan. "Insjallah" (Als God het wil) betekent hier in de praktijk vaak 'we zien wel'. Op de één of andere manier komt alles hier ook goed, al komt iedereen te laat en gaat alles 'last minute'. Oman heeft me gedwongen om alles los te laten en uiteindelijk gewoon te zien wat er gebeurd.

Ik heb de afgelopen weken naast mijn project gelukkig ook heerlijk in de zon kunnen liggen, onbeperkt mango's gegeten en heel veel uitgeslapen. Ook in de meest onverwachte situaties heb ik kunnen lachen. Bijvoorbeeld toen ik met Sarah naar het ziekenhuis ging omdat ze op een zee-egel was gaan staan. Ondanks dat dit natuurlijk niet leuk was hebben we ook kunnen lachen over hoe bizar het eraan toe ging in het ziekenhuis. In plaats van eerst uit te leggen wat ze gingen doen duwden de vrouwen daar meteen een injectie en een infuus in het lichaam. Daar zaten we dan opeens met vijf Indiase vrouwen aan het bed.

Een ander voorbeeld was toen we dit weekend om half drie 's nachts vast kwamen te zitten in de woestijn met de auto. Dat zijn van die momenten dat je denkt van, wat nu? In plaats van enige paniek leken de mannen het hier vooral één groot avontuur te vinden. 'Insjallah' kwam er toevallig net een Omani langs die onze auto uit het zand kon trekken en die ons even later meenam naar het zeeschildpaddenstrand. Op de één of andere manier komt alles wel goed.

Naast stage en leuke dingen hebben we hier ook heel veel discussies gehad. Bij een bezoek aan het Islamitisch informatie centrum bij de grote moskee raakten we in gesprek met een Australiër die al jaren in het Midden-Oosten woont en werkt. De man ziet de Islam juist als de oplossing voor al het geweld in de wereld. Islam betekent vrede en onderwerping aan god. De problemen in de wereld zijn niet te wijten aan religie maar aan de politici die slechts hun eigen belangen nastreven, de media die de feiten verdraaien en de westerse landen die zich in het verleden te veel met het Midden Oosten hebben bemoeid aldus de mensen hier.

Toch zit me iets nog niet helemaal lekker. Want als de Islam vrede betekent, waarom is er op het moment dan zo ontzettend veel geweld in het Midden Oosten? Kun je religie en politiek eigenlijk wel helemaal scheiden? Ik vraag me af waarom het in Oman zo vreedzaam is terwijl een groot deel van het Midden Oosten onstabiel is. De mensen hier leggen me uit dat dit mogelijk te maken kan hebben met de specifieke vorm van Islam die de mensen in Oman aanhangen, het vreedzame 'Ibadisme'. Volgens de Ibadieten mag geloof nooit als reden voor oorlog en bloedvergieten misbruikt worden.

Het gevoel dat mensen me over willen halen dat hun religie het beste is vind ik ongemakkelijk. Zeker omdat mijn beeld van de islam helemaal niet negatief is of was. Ik moet zeggen dat ik niet erg gelukkig wordt van discussies over het feit of Jezus nou juist de zoon van god was (christendom) of een profeet (Islam). Religie gaat naar mijn mening meer om het grotere idee. In plaats van de nadruk te leggen op de verschillen zouden we juist veel meer moeten kijken naar de overeenkomsten tussen religies.

Als mensen te veel hun best doen om mij te willen overtuigen roept dit irritatie op. Tegelijkertijd begrijp ik dat mensen zich willen verdedigen. Oman is een voorbeeld van een prettig, vreedzaam en ontwikkeld Islamitisch land. Ik kan me voorstellen dat je je wilt verdedigen als je ten onrechte in verband wordt gebracht met de negatieve berichtgeving over het Midden Oosten. Dat maakt dat de mensen hier constant aan me willen bewijzen hoe mooi hun land is. In die zin besef ik dat ik zelf gewoon nog nooit in de positie heb gezeten van de mensen hier.

Een van de dingen die ik heb gemerkt in de afgelopen maand is dat mensen in Oman echt anders naar de wereld kijken dan ik doe. Niet beter of slechter maar wel heel anders. Terwijl ik opgegroeid ben met het idee dat een democratie met vrijheid van meningsuiting het hoogst haalbare is lijkt niemand hier op democratie te zitten wachten. In plaats daarvan ziet men democratie als een bedreiging voor de stabiliteit en welvaart. Men wijst al snel naar de onstabiele democratieën in Islamitische landen die zijn ontstaan na de Arabische lente. Ook ik moet toegeven dat ik de mensen hier in die zin wel begrijp, het leven is goed in Oman. Sultan Al Qaboos heeft gezorgd voor goede sociale voorzieningen en is dan ook zeer geliefd onder het volk.

Een ander groot verschil hier is de kijk op vrouwen. Terwijl wij in het Westen het dragen van een hoofddoek nog wel eens als onderdrukking bestempelen vinden ze hier juist dat vrouwen in het westen te veel geobjectiveerd worden en daarmee niet het respect krijgen wat ze verdienen.

Verder verbaasde ik me erover dat de mensen hier de verschillen tussen arm en rijk veel meer accepteren dan wij in Nederland zouden doen. Niemand lijkt zich druk te maken over het feit dat er hier een groot verschil is tussen de rijke Omani's en de veel minder bedeelde Indiërs en Pakistanen die het vieze werk opknappen. Op uitnodiging van de Indiase buurman gingen wij vorige week zwemmen in het zwembad van iemand verderop in de straat. Een prachtige villa met een enorme tuin vol dadelpalmen wat ons nog het meeste deed denken aan een koloniale plantage.

Ik schrok er van toen ik achter in de tuin tegen een aantal kleine 'hutjes' liep waar het Indiase personeel woonde. Op de één of andere manier blijft het voor mij ongemakkelijk dat personeel hier alles voor me doet. Alles waar ook maar enigszins fysieke inspanning voor nodig is wordt gedaan door immigranten, van het inpakken van tasjes in de supermarkt, tot het vullen van de tank bij de benzinepomp en het stofzuigen van je auto.

Een ander groot verschil hier is dat de groep en familie veel belangrijker zijn dan het individu. Enerzijds waardeer ik het feit dat mensen hier zo zorgzaam en betrokken zijn met elkaar. Anderzijds vind ik de sociale controle benauwend. In plaats van direct kritiek te leveren op elkaar praten mensen meer achter elkaars rug om.

Tegelijkertijd zijn de mensen ontzettend gastvrij en zorgzaam voor mij, zeker omdat ik een vrouw ben. Ik mag geen taxi nemen of met de bus gaan maar moet me altijd laten brengen met de auto. Niet dat het hier nou zo onveilig is, de mensen om me heen zijn gewoon erg beschermend. Terwijl ik 15 jaar kampeerervaring heb komt het niet in de mannen op om een vrouw een keer de tent op te laten zetten. Ik word hier op handen gedragen maar voel me soms ook erg opgesloten en afhankelijk van anderen. Een contrast met de Susan in Nederland die op elk tijdstip van de dag en nacht kan gaan en staan waar ze wil.

Het is enorm leerzaam om een tijd te leven met mensen die soms totaal anders denken dan jijzelf. Het biedt me mogelijkheden om het leven van een ander perspectief te zien. Tegelijkertijd ben ik hier ook tegen mezelf aangelopen. Ergens ben ik toch wel een idealist, ik heb altijd interesse gehad voor mensen die heel anders in het leven staan, ook wat betreft vrienden. Toch merkte ik het afgelopen jaar ook in mijn persoonlijk leven dat je soms te anders bent, dat je elkaar niet meer begrijpt en dat is een teleurstelling. Hier in Oman heb ik intens genoten maar vond ik sommige dingen ook frustrerend. Frustraties die ik niet alleen bij mijzelf maar ook bij mijn mede-stagairs terug zag. Zelf heb ik soms grote moeite gehad met de soms bizarre complottheorieën die sommige mensen hier geloven.

Terwijl de reisgidsen adviseren om de onderwerpen religie, politiek en seks te vermijden zijn dit juist de onderwerpen die hier in vrijwel ieder gesprek naar boven kwamen. Het is niet zo dat we dit graag wilden maar op de één of andere manier leek het onvermijdbaar. Ik heb in mijn leven nog nooit zoveel discussies over politiek en religie gehad als hier. Terwijl veel studenten in Nederland zich veel minder interesseren voor politiek verbaasde ik me hier hoe betrokken mensen waren. Ook met mijn mede-stagairs onderling hebben we vaak tot diep in de nacht gepraat. Het is intens om met vijf mensen een kamer te delen en 24 uur per dag met elkaar te werken en wonen maar ook ontzettend gezellig en interessant. Juist omdat we allemaal vanuit andere wetenschappelijke disciplines naar de wereld kijken (politicologie, internationaal recht, psychologie, biologie enz) heb ik gevoel dat veel van de mensen om mij heen heb geleerd.

Voor nu, liefs uit Oman J