Ik zit hier nu twee weken en ben aardig gewend aan het leven in Kazachstan. Inmiddels ben ik fanatiek aan mijn stage begonnen. Ik werk op twee verschillende kinderkampen met kinderen tussen de 8 en 18. In de tijd die overblijft geef ik Engelse les aan docenten op een school.

Voor lokale begrippen ben ik hier een exotische verschijning en dat zorgt voor de nodige aandacht. Als ik het kinderkamp binnen loop stormen er kinderen op me af. 'Hello Susan' wordt er vanaf alle kanten naar mij geroepen. Ze willen allemaal tegelijk mijn hand vasthouden, een beetje Engels praten en met me op de foto. De eerste dag waren deze fotomomenten constant aanwezig en werd er rekening mee gehouden in het programma. Ook zijn de kinderen verbaasd hoe wit mijn huid is.

Door het gebrek aan buitenlanders in deze stad vinden kinderen het bijzonder om mij hier te ontmoeten. Sommige kinderen hebben überhaupt nog nooit een buitenlander gezien. De stad hier ligt erg afgelegen, ik vind het bizar om te realiseren dat de dichtstbijzijnde stad in Kazachstan vanaf hier 500 km verderop ligt. Dat is gewoon verder dan de afstand Utrecht-Parijs. Om van de ene kant van het land naar de andere kant van het land te reizen met de trein ben je zo'n twee tot drie dagen bezig. In principe zijn er wel buitenlanders in Kazachstan maar die vind je met name in de hoofdstad Astana en het economisch centrum Almaty. Hier schijn je ook iets beter uit de voeten te kunnen met Engels en zijn er bijvoorbeeld ook Engelse bordjes in de metro. Verder vind je buitenlandse expats in de olierijke gebieden.

De stad waar ik zit heeft 200.000 inwoners en is een relatief kleine, groene en rustige stad. Vanwege het gebrek aan buitenlanders voelt het hier nog erg authentiek en daar geniet ik juist van.

In de stad hier zijn een aantal zomerkampen voor kinderen uit de omgeving waar ze zo'n tien dagen verblijven. Voor ouders met weinig geld is het verblijf voor hun kinderen in de kampen gratis. De kampen zien er goed onderhouden uit, met prachtige parken vol bloemen en foto's van de grote leider. Elk nieuw kamp wordt geopend met een openingsceremonie waarin alle kinderen prachtige traditionele kostuums en feestkleding dragen. Van mij wordt er verwacht dat ik een speech geef bij de openingsceremonie. Uiteraard wordt deze speech vertaald omdat het niveau Engels hier nog altijd gebrekkig is. De kinderen en docenten in het kamp spreken zo ongeveer even goed Engels als ik inmiddels Russisch spreek, dat zegt denk ik al genoeg.

Het is duidelijk dat de mensen hier trots zijn op hun leider, hun cultuur en hun tradities. Dat is wel duidelijk als alle kinderen het Kazachstaanse volkslied voluit meezingen met hun hand op het hart. Elke morgen begint men hier de dag met een traditionele dans en traditionele muziek.
Daarna wordt er van mij en mijn medestagair Fatin uit Maleisië verwacht dat wij ons programma draaien. Het is de bedoeling dat ik hier workshops verzorg om het Engelse niveau van de kinderen te verbeteren. Zo heb ik bijvoorbeeld een uitgebreide presentatie gegeven over Nederland met vele foto's, een vlag en een quiz. Omdat het niveau Engels van de kinderen lager is dan ik had verwacht/gehoopt heb ik mijn voorbereidde workshops toch grotendeels moeten omgooien. Ik draai steeds workshops van een uur met ongeveer twintig kinderen en dan is het vooral belangrijk goed te kunnen improviseren. Ik heb allerlei spelletjes bedacht waarmee ze simpele Engelse zinnetjes kunnen oefenen. Maar vaak is het vooral ter plekke zien wat er wel en niet werkt. Ook wordt er van mij en Fatin verwacht dat we met een groep van twintig kinderen werken aan een toneelstuk, compleet met kostuums enz. Ik kies uiteindelijk voor sneeuwwitje en de zeven dwergen. Dat wordt nog een hele klus maar gelukkig vinden de kinderen het leuk om te doen.

Buiten de kinderen om krijg ik hier ook genoeg aandacht. How old are you? Are you married? Die vragen krijg ik echt non-stop. De meeste vrouwen trouwen hier begin twintig. Als ze horen dat ik 24 ben vragen ze waarom ik nog niet getrouwd ben. Ik vertel hen dat vrouwen in Nederland hun eerste kind gemiddeld met 29 krijgen en dat vrouwen met een universitaire graad hun eerste kind gemiddeld zelfs pas met 34 krijgen. 'Maar wat doen die vrouwen dan voor hun 30e?' wordt er aan mij gevraagd. Deze cultuurverschillen blijven moeilijk uit te leggen. Het verschil is wel dat mensen hier meestal bij hun ouders blijven wonen tot hun huwelijk en dat ze in principe niet samenwonen. In die zin lijkt het me logisch dan je dan ook jonger trouwt. Ze schatten me hier 20, 21 en dat is hier een compliment, uiteindelijk gaat het er om hoe jong je er uit ziet en lig ik hier dus nog prima in de markt.

Naast mijn werk in de kampen heb ik afgelopen week les gegeven op de privéschool van de kinderen van mijn gastgezin. Alle docenten volgen daar momenteel gedurende de hele zomer extra taalcursussen en er is veel aandacht voor Engels. Omdat in de stad vrijwel geen buitenlanders zijn willen ze graag Engelse spreekvaardigheid opdoen en wordt ik dan ook gewoon als docent voor een lokaal vol docenten gezet. We spreken twee uur lang over wat goed onderwijs is en gaan verder in op de educatiesystemen in Nederland en Kazachstan. Vervolgens geef ik ook hier een presentatie over Nederland.

Zoals eerder beschreven is deze privéschool vrij elitair met negen docenten en zeven studenten. Naast algemene vakken krijgen kinderen hier op school dansles, schaken, scholing in alle wereldreligies en filosofie vanaf een leeftijd van zes jaar. De school is opgezet door een Kazachstaanse en een Russische filosoof en de Universiteit voor Humanistiek is hier nog niets bij qua zweverigheid. De leerlingen mogen hier nooit met de term kinderen worden aangesproken maar worden allemaal als volwassen individuen beschouwd. Het is verboden om te schreeuwen, als kinderen niet luisteren wordt hen rustig uitgelegd waarom hun gedrag niet prettig is. Hiernaast wordt er van ouders verwacht dat zij wekelijks filosofielessen volgen op de school om hun kind te steunen in hun opvoeding. De kinderen gaan op schoolreis naar India en er wordt aandacht besteedt aan concentratieoefeningen en mentale weerbaarheid. De docenten laten mij een kamer zien met verzamelde voorwerpen afkomstig uit alle wereldreligies en portretten van vele filosofen. Naast doceren studeren de docenten allemaal om zich continu te blijven verdiepen in de filosofie, literatuur, rechten enz. Dit sluit helemaal aan bij mijn studie humanistiek en in dat opzicht vind ik het dan ook weer bizar om juist toevallig op deze plek in Kazachstan terecht te komen. Als ik geen baan kan vinden in Nederland kan ik op deze school in ieder geval zo aan de slag wordt me verteld.

In het weekend breng ik mijn tijd door op het strand met Fatin en de dochter uit haar gastgezin die redelijk Engels spreekt. Hierna worden we uitgenodigd voor wederom een enorm diner met de hele familie. Mede door de invloed van de oorspronkelijke nomadencultuur zijn de mensen hier ongelofelijk hartelijk en gastvrij. Soms voelt dit bijna ongemakkelijk aan. In twee weken heb ik van mijn gastgezin nog geen kopje mogen afwassen en ik mag ook met geen enkel klusje in huis helpen. Als ik samen reis met iemand van Aiesec wordt er altijd voor mij betaald. En ik kan weinig anders doen dan me bij deze cultuur neerleggen. Gisteren nog werd mij een enorm ontbijt voorgeschoteld, drie soorten taart, pannenkoeken met room, croissants, brood, muesli, omelet enz. Ik krijg al dat eten niet weg en dan voelt het ongemakkelijk om te zeggen dat jij echt genoeg hebt terwijl zij aandringen of je niet nog een stuk taart wilt.

Verder heb ik vandaag een bruiloft en vind mijn gastgezin het belangrijk dat ik me in stijl kleed. Ze hebben me hier van allerlei jurken en schoenen laten aanpassen en zijn zelfs naar familieleden gereden om nog tasjes en schoenen mee te nemen die ik aan moet passen.

In de ochtenden werk ik in het ene kamp en in de avonden op het andere kamp. 's Middags val ik vaak zo in slaap, mede door de warmte en het omschakelen met de talen. Ik heb het erg naar mijn zin in mijn gastgezin, maar het is soms vermoeiend om je niet goed te kunnen uitdrukken en dat kost energie. Ook is het werken met kinderen zeer intensief en ben ik na drie uur workshops geven op een ochtend echt wel toe aan een pauze. Ik besef me ook dat de afgelopen maanden een slaaptekort heb opgebouwd, ik heb veel nachten minder dan zes uur geslapen. Daar kan ik op zich prima tegen. Ik speelde mijn eerste eigen cabaret voor een zaal publiek, schreef mijn scriptie, had daarnaast twee bijbaantjes, een bestuur, mijn debatvereniging, de sportschool en een sociaal leven in binnen- en buitenland. Ik vloog 's nachts naar Kazachstan zonder een uur slaap en feestte die nacht er na gewoon verder.

Hier in Kazachstan kan ik niet zomaar alleen even de stad in, ik woon een stuk buiten de stad en ik moet altijd een backup hebben als ik reis vanwege het taalprobleem. Daarom ben ik 's avonds na mijn stage thuis en speel ik met de kinderen en de hond hier in huis, ik kijk soms tv, lees een boek en dat is het zo'n beetje. De laatste keer dat ik in Nederland een avond op de bank doorbracht kan ik me niet eens herinneren. Ik heb nog wel zo'n mooie antieke Freud-sofa op mijn kamer maar daar liggen meestal boeken en stapels papier van wat ik allemaal nog moet doen. Hier voel ik me opgenomen in mijn gastgezin en geniet ik eigenlijk wel van de rust. Het kleine hondje hier, Maroesja probeert 's nachts altijd bij mij te komen liggen en de dochter van het gezin, Lia van 3 komt rustig even zwaaien als ik aan het skypen ben. De afgelopen week was ik hier moe van het werken met kinderen maar ook van mijn langer opgebouwde slaaptekort. Ik probeer dan ook veel te slapen en geniet er van om een dag helemaal niets te doen.

Wat betreft mijn onderzoekje naar de corruptie hier kan zeggen dat er hier de afgelopen week een dag geen elektriciteit of stromend water was. Dat gebeurt hier om de zoveel maanden en heeft te maken met corruptie. Ik ben er nog niet achter hoe corrupt het onderwijs is maar daar ga ik nog achteraan. Als ik naar de corruptie vraag merk je wel een bepaalde bias bij de mensen. Het wordt ergens normaal gevonden, ja er is corruptie maar die is er in Rusland toch ook. In dat opzicht blijft het lastig om via locals te achterhalen in hoeverre dit land corrupt is, zij leven in dit systeem en kennen niets anders.

To be continued..