Terwijl ik in het vliegtuig terug naar Nederland zit maak ik mijn debuut op de Kazachstaanse televisie. Geloof het of niet maar ik schrijf deze blog vanuit Nederland. Ruim twee weken eerder dan de bedoeling was ben ik geland op schiphol en ben ik nog steeds in shock over wat er de afgelopen dagen is voorgevallen.

De beste manier om te leren wat corruptie inhoudt is om er zelf geconfronteerd mee te worden. Na een propedeuse politicologie en een bachelorscriptie humanistiek over burgerschap moet ik eerlijk zeggen dat de begrippen vrijheid en democratie nog steeds abstract zijn voor mij. De afgelopen dagen heb ik echter ervaren hoe is het om in een land te leven waar mensenrechten ernstig te kort schieten, waar persvrijheid ontbreekt en waar je als burger op geen enkele manier beschermt wordt.

Twee weken geleden vroeg Aiesec Kazachstan mij kopieën van mijn visa op te sturen voor hun eigen administratie. Ik vroeg of mijn papieren in orde waren maar ik kreeg te horen dat er geen enkel probleem was. Dinsdag verbleef ik met een aantal vrouwelijke studentes een dag bij de rivier, we zwommen, lagen in de zon en hadden meisjesachtige gesprekken over mannen en kleren. Masha vertelde me dat we de volgende dag nog even langs de politie zouden gaan om mijn visa nog extra te checken. Recent waren de regels omtrent visa's veranderd en ze wilden geen risico's lopen. Een dag laten waren we om 15.30 op het politiebureau. Fatin en ik moesten een hele tijd wachten op Masha die in gesprek ging met de vreemdelingenpolitie in het Russisch.

Masha kwam uiteindelijk terug en deelde mij mee dat ik binnen drie dagen het land moest verlaten en anders zou ik behoorlijke problemen krijgen met de overheid en politie. De mensen in Kazachstan zijn zelden gestrest en leven stukken relaxter dan wij in Nederland gewend zij. Maar deze keer benadrukten ze me dat het hier voor buitenlanders gevaarlijk is zonder de juiste papieren en dat ik zo snel mogelijk het land uit moest. Geen stress zeiden de mensen van Aiesec tegen mij, wij regelen het wel. Morgen gaan de mensen van Aiesec Almaty wel naar het vliegveld en regelen ze alles. 'Laten we het nu gezellig hebben en een ijsje eten'…

Ik was vanaf dat moment in shock, ik had toch alles zo goed geregeld? Ter verheldering, ik had op de Kazachstaanse ambassade in Nederland twee A4'tjes vol vragen beantwoord. Ze wisten alles over mijn project, de organisatie, de duur, wie de kosten betaalde, wie mijn contactpersoon was enz. De mensen op de ambassade hier waren wel ontzettend onhandig maar ik heb alles gedaan wat zij wilden. Uiteindelijk kreeg ik van hen mijn visa t/m 21 augustus, met duidelijk vermeldde data op mijn paspoort. Toen ik een maand geleden landde op het vliegveld in Almaty kreeg ik een wit kaartje van de vreemdelingenpolitie. Ik moest mij daarna melden bij de vreemdelingenpolitie in Uralsk om mij daar te registreren. Ook hier was alles nog dik in orde toen de mensen van Aiesec mijn document lieten zien.

Twee weken geleden hadden een aantal mensen van Aiesec een bestand gevonden op internet waarin stond dat de regels voor visa's veranderd waren sinds maart (ik was hier niet van op de hoogte). Ik was in het bezit van een businessvisum en die mocht uitsluitend nog worden uitgegeven voor 30 dagen. Dit betekende dat de ambassade in Nederland sowieso een fout had gemaakt om mij een businessvisum te geven voor 6,5 week. Mijn medestagair uit Maleisië had slechts toestemming gekregen om 30 dagen te blijven en was wel goed ingelicht door de ambassade. Het was wel mogelijk om een toeristenvisum te krijgen voor langere tijd maar dat was dan weer lastig met mijn bezigheden die door de ambassade als werk werden gezien.

Het werd mij duidelijk dat niemand hier op de hoogte was van de pas veranderde regels rondom visa's, de Kazachstaanse ambassade in Nederland niet, de ambtenaren bij de vreemdelingenpolitie wisten van niets en ook Aiesec was niet op de hoogte. Het was mij in ieder geval duidelijk dat ik op geen enkele manier iets hadden kunnen weten van de nieuwe regels die op een Kazachstaanse website in het Russisch beschreven stonden. Ik heb gewoon gedaan wat Aiesec en de ambassade van mij vroegen bij het verstrekken van een visum. Er waren fouten gemaakt buiten mij om maar ik kreeg wel de problemen.

Er was nog één mogelijk om onder het gedoe uit te komen: in gesprek gaan met een ambtenaar en een Engelse tolk in een klein kamertje en geld betalen. Op die manier zou ik meewerken aan de corruptie en dat weigerde ik. Bovendien mocht ik niemand van Aiesec meenemen en besefte ik me dat niemand kon controleren hoe mijn woorden werden vertaald. Hiernaast liep ik dan het risico opnieuw problemen te krijgen op het vliegveld in Almaty waar ik waarschijnlijk nog veel meer geld zou moet betalen.

Het werd mij heel duidelijk dat zo'n situatie in Nederland nooit kon voorkomen. Als de Nederlandse overheid fouten maakt in jou nadeel krijg je excuses. In Kazachstan beschermt helemaal niemand je en krijg je grote problemen. Het contrast is groot, de dag ervoor lag ik nog lekker op het strand, nu hing ik aan de lijn met de Nederlandse ambassade, belde ik me suf met vliegtuigmaatschappijen en kon ik alleen maar hopen dat het lukte om alles op tijd te regelen. Ik verwijt Aiesec Uralsk niet dat ze fouten hebben gemaakt maar vind wel dat ze onzorgvuldig zijn omgegaan met het gedoe rondom mijn visa. Ze hadden al langer twijfels, hebben mij hier niet over ingelicht en hebben vervolgens nogal laat aan de bel getrokken. Hierdoor was het voor mij enorm lastminute werk bij het regelen van mijn vluchten. Hiernaast is Kazachstan een moeilijk en niet geheel ongevaarlijk land voor buitenlanders en vind ik dat zij als organisatie op de hoogte moeten zijn van de veranderende regels rondom visa.

In het gastgezin probeer ik te vertellen wat er aan de hand is. Omdat ze geen Engels spreken en ik wat in paniek ben blijft het lastig om de situatie helemaal uit te leggen. Sultan belt Masha om er achter te komen wat er precies aan de hand is. Vervolgens ondernemen we meteen actie. Het lukt me om via KLM mijn ticket om te boeken, het is een hele dure grap maar er waren gelukkig nog drie tickets beschikbaar voor de KLM vlucht op zaterdagmorgen.

Met mijn interne vlucht is het een stuk lastiger, alle vluchten vanaf Uralsk naar Almaty zijn namelijk uitverkocht. En dan is het dus woensdagavond en is er dus geen enkele zekerheid dat ik op tijd in Almaty kom. Ik moet zeggen dat dit niet grappig is. Aiesec Utrecht zou mij elke week mailen hoe het met me gaat in Kazachstan maar ik heb na vier weken nog geen enkele mail. Nu ik problemen heb zijn ze voor mij niet bereikbaar. Mijn ouders maken een cruise, zitten op zee en zijn ook niet telefonisch bereikbaar. De Nederlandse ambassade adviseert me anders naar Kirgizië te vliegen om vervolgens weer terug te kunnen naar Kazachstan. Een hele dure grap, niet de veiligste bestemming en bovendien is het ook lastig om hiervoor last-minute tickets te boeken. Mijn broer is gelukkig bereikbaar en neemt contact op met buitenlandse zaken en Aiesec Nederland.

De volgende dag brengen Sveta en Sultan me met een enorme taart naar de school om afscheid te nemen. De docenten zijn ook in shock over mijn plotselinge vertrek maar zijn ook niet verbaasd. Toen zij in het verleden een Koreaanse en Franse professor naar hun school haalden kregen die ook problemen met de overheid en de politie. De regels rondom visa's veranderen regelmatig en zijn bijzonder ondoorzichtig. Dit is Kazachstan en ook al is mijn situatie vervelend ik besef me dat ik hier slechts een zomer verblijf, de mensen hier hebben in het dagelijks leven constant te maken met een corrupte overheid en de daarbij komende problemen.

Intussen heeft Sultan mijn paspoort meegenomen en haalt hij alles uit de kast om een ticket voor mij te regelen. Omdat bij de lokale airlines niemand Russisch spreek ben ik compleet afhankelijk van andere mensen die mij helpen. Ik verblijf hier niet voor niets bij een zakenman, hij heeft geld, is handig en heeft zijn contacten. De mensen van Aiesec proberen me te helpen maar het wordt mij snel duidelijk dat zij ook gewoon studenten zijn van begin twintig die nog nauwelijks hun stad en land uit zijn geweest. De docenten op de school stellen me gerust; je hebt een goed karma, dat straalt je uit en er zullen daarom mensen zijn die je helpen.

Eenmaal thuis krijg ik een telefoontje dat er een ticket is, ik vlieg nog die middag en heb een kwartier om mijn spullen te pakken. Ik gooi mijn spullen in mijn koffer, pak snel een stapeltje dollars uit mijn bagage en stap in de auto. Er stapt een man in de auto om geld te wisselen, we rijden naar het reiskantoor, betalen mijn ticket en rijden daarna direct door naar het vliegveld. Een half uur voor mijn vlucht bereiken we het vliegveld. De mensen van Aiesec beloofden me gedag te komen zeggen op het vliegveld maar arriveren te laat. Ik vlieg eerst naar de hoofdstad Astana en heb een tweede binnenlandse vlucht naar Almaty waar ik rond 22.00 's avonds aankom. In Kazachstan staan vrijwiel alle airlines op de zwarte lijst omdat ze niet voldoen aan de Europese veiligheidseisen. In het vliegtuig komt de steward langs met drinken, vervolgens valt de hele restauratiewagen om. De cola en vruchtensapjes stromen door het vliegtuig. Op de één of andere manier is mijn vliegangst in Kazachstan verdwenen, ik wil alleen nog maar het land uit.

Sultan regelt dat zijn twintig jarige dochter Kamila (uit zo'n vorig huwelijk) mij ophaalt bij het vliegveld. Zij woont in Almaty en werkt achter de schermen bij de televisie. Samen met vrienden van haar rijden we met een grote auto door de Almaty, een moderne stad, met 1,4 miljoen mensen. Kamila woont met vier andere meisjes in een appartement met twee slaapkamers. Allemaal werken/studeren ze iets met kunst en media. Het is erg warm en de meisjes lopen ook gewoon naakt in huis rond. De volgende dag is mijn laatste dag in Kazachstan en we gaan Kamila en ik de stad in. Ik dwaal rond in moderne winkelcentra, we gaan naar het nationale museum en trekken de bergen in. We zoeken verkoeling in de rivier en lopen naar de beroemde ijsbaan die prachtig in de bergen ligt 'de Medeo'. 's Avonds eten we pizza en neemt een vriendin van Kamila ons mee naar een gigantisch winkelcentrum. Dit is het grootste winkelcentrum wat ik ooit zag en er zijn volop dure winkelketens. Daarna gaan we illegaal naar hoog flatgebouw waar we de lift naar boven nemen. Op het dak van de flat hebben we uitzicht over de hele stad bij nacht. Hierna vertrek ik naar het vliegveld waar ik mijn laatste 'Tenges' uitgeef in de tax-free shop.

In het vliegtuig zie ik wederom geen enkele toerist en ook geen andere Nederlanders. Ik merk nu pas dat ik nog steeds in shock ben. Ik moest in een kwartier mijn tas pakken in Uralsk en heb vrijwel niemand dag kunnen zeggen. Het is moeilijk als je geen afscheid kunt nemen van mensen waar je een band mee hebt opgebouwd, niet van de kinderen uit mijn gastgezin, niet van de mensen van Aiesec. Het voelt alsof ik plots ben weggerukt van de plek waar ik het naar mijn zin had. Nog voor mijn vliegtuig vertrekt bel ik de mensen in Kazachstan om dag te zeggen, net zolang tot mijn beltegoed op is. Ik krijg geëmotioneerde mensen aan de lijn... Ik besef me dat het voor de mensen in Uralsk uniek was om een buitenlander te ontmoeten, dat ik hier niet zomaar even op bezoek kan komen. Ik had nog kaarten en cadeautjes voor mensen die ik ze niet heb kunnen geven. Ik heb al dagen vrijwel niet geslapen.. Het is enorm onbevredigend als je geen afscheid kunt nemen, je kunt het niet meer overdoen. Er zijn een aantal mensen waarvan ik geen foto's heb kunnen maken..

Ik vond het heerlijk om even weg te zijn uit Nederland. Nu ik terug ben weet ik nog niet echt wat ik met mijn tijd aanmoet. Opeens is er leegte in mijn agenda. Ik heb last van een jetlag en er is teleurstelling dat ik zo plotseling weg moest. Al met al hebben alle extra kosten (vliegtickets omboeken en telefoonkosten) me zo'n 800 euro gekost en moet ik nu mijn best doen om geld terug te krijgen bij mijn verzekering. De komende week ga ik vooral uitrusten en dan zien we het allemaal wel.. Ik heb de afgelopen drie dagen nog niemand in Nederland opgebeld of mijn verhaal verteld, ik had eerst behoefte om zelf een beetje uit te rusten.. Ik ga nu niet als een gek iedereen opbellen, neem maar contact op met mij..

Toch kijk ik vooral positief terug op mijn tijd in Kazachstan. Ik ben dankbaar voor alle mensen die ik heb ontmoet en zeker mijn gastgezin wat mij heeft behandelt als hun eigen dochter.. Ik wilde avontuur en dat heb ik gekregen, het voelt speciaal om de eerste Nederlandse student te zijn die via Aiesec stage heeft gelopen in Kazachstan. Van elke ervaring leer je en het vormt je tot wie je bent. Ook heb ik gezien dat ik het nodige aankan, ik red me prima alleen, ik ben positief ingesteld en heb geprobeerd er zoveel mogelijk uit te halen. Mijn stage heeft me enorm veel inzichten gegeven en gek genoeg heb ik me in dit land vooral ontzettend thuisgevoeld. Een corrupte overheid wil nog niets zeggen over de mensen die in dit land leven. Ook heeft het mijn beeld van de Islam veranderd, in dit land zijn mensen gematigd in religie en tolerant naar andersdenkenden. Wat de Islam is in Saudie-Arabië is iets anders dan de Islam in Marokko of de Islam in Nederland. De Islam is niet per sé intolerant en wij scheren in het westen daarom ook Islamitische landen teveel over één kam.

Omdat wij in Nederland vrijwel niets weten over Kazachstan heb ik hier in het kort wat bevindingen opgeschreven: Dit is voor mij Kazachstan:

Kazachstan was het land waar ik me ontzettend thuisvoelde wat betreft de mensen en cultuur.. Het is een land waar maar liefst honderd nationaliteiten en verschillende godsdiensten vreedzaam met elkaar samenleven. Het is een land waar 70% moslim is maar waar ik minder hoofddoekjes op straat zag dan in Nederland en vrijwel iedereen vodka drinkt. Het is een land vol bloedmooie ontzettend sexy geklede vrouwen. Het is een land met de slechtst onderhouden wegen die ik ooit zag. Waar het leven stukken minder georganiseerd is dan in Nederland, maar waar de mensen toch veel relaxter zijn. Het is een land waar mensen dol zijn op kinderen en die zie je overal op straat. Het is een land waar ik verbleef bij de locale vodkahandelaar die bovendien een pizzeria had met spongebobinterieur. Het is een land waar je als burger niet beschermt wordt door de overheid, waar mensenrechten ontbreken. Het is een land waar de politie vooral problemen veroorzaakt ipv oplost. Het is een land waar de overheid niet van buitenlanders houdt en ik de afgelopen vier weken geen toerist heb gezien, zelfs niet in mijn klm-vliegtuig op weg naar huis. Het is een land waar mensen dol zijn op grote auto's en smartphones. Het is een land waar elke stadse vrouw de nagelstudio bezoekt. Het is een land waar je de 'Backstreet-boys' en 'Armin van Buuren' constant op de radio hoort. Het is een land dat er vanuit het vliegtuig uitziet als de planeet mars en er worden ook volop raketten gelanceerd. Het is een land waar enorme feesten en bruiloften worden gegeven waar niemand op het geld let. Het is een land waar mensen dol zijn op 'Spongebob' die je overal aantreft. Het is een land vol winkels met de meest prachtige taarten. Het is een land met de groote winkelcentra die ik ooit zag. Het is een land waar bijna niemand Engels spreekt en mijn Engels beter is dan dat van de docenten Engels. Het is een land waar sommige mensen nog nooit een buitenlander hebben gezien. Het is een land waar mij bijna dagelijks werd gevraagd of ik getrouwd was. Het is een land waar mensen dol zijn op dansen. Het is een land waar veel mensen net als de vroegere nomaden in huis slapen op dunne matjes op de grond. Het is een land waar je geen toeristische ansichtkaarten kunt komen maar wel koelkastmagneten. Het is een land waar protesteren en je negatief uitlaten over de president en overheid strafbaar is. Het is een land waar de temperaturen door het jaar heen variëren tussen de -40 en +40. Het is een land waar je je universitaire diploma gewoon kunt kopen. Het is het land waar mensen dol zijn op komedie en humor en er volop grappen worden gemaakt over hun eigen corruptie overheid. Het is een land wat ik opeens 2,5 week eerder dan gepland uit moest vanwege opeens veranderende wetgeving waarvan niemand op de hoogte was. Het is een land waar mijn gastgezin mij behandelde alsof ik hun eigen dochter was. Het is een land waar ik volop in de media kwam, de tv, de Cosmopolitain en de krant. Het is een land waar ik de mensen in mijn hart draag en waarnaar ik ooit terug wil.

Ik heb me hier de afgelopen maand vooral gelukkig gevoelt.