Het is moeilijk voor te stellen dat onze kerstviering alweer een maand geleden is;) Van Anne kregen we de uitnodiging om met alle vrijwilligers eerste kerstdag bij haar te vieren. De hele dag hebben we spelletjes gespeeld op Cambodjaanse wijze. Tikkertje op een been, ballonnen van elkaars been kapot trappen, pak de tak, raad wiens hand jou aanraakt en de universele variant van stoelendans.

Vanaf 9uur 's ochtends begon de alcohol rijkelijk te vloeien. Het eten wat iedereen had bereid was heerlijk! Op die momenten komen alle nationaliteiten goed van pas; Cambodjaans, Italiaans, Noors, Nederlands en Frans. De Duitsers zorgden voor de drank;)

Met oud en nieuw kregen we bezoek van Dennis. Toevallig was hij in Siem Reap rond deze tijd, maar het was erg gezellig om een aantal dagen samen door te brengen! In Siem Reap wordt groot vuurwerk afgestoken tijdens het begin van het nieuwe jaar. Alle Cambodjanen komen naar pub street om hier van te genieten. Wij hadden zelf een diner voorbereid met zelfgemaakte cocktails om alvast in de stemming te komen. Mojito, Sex on the beach en Gin tonic stonden op het menu;) Op het dak van de X-bar, op een half pipe, hebben wij afgeteld en naar het vuurwerk gekeken.

Door het werk van Florian bij het Landmine Museum, kon een dag meekijken met het demining team. Ze vertrokken al vroeg in de morgen, omdat het team aan de grens met Laos aan het werk is. Het is niet eens zozeer een mijnenveld, maar een veld waar nog veel geëxplodeerde Amerikaanse clusterbommen liggen en een aantal mijnen. We mogen mee kijken hoe een deminer te werk gaat. Heel geduldig en secuur, want ze willen natuurlijk niets missen.. De detector gaat vaak af, maar het grootste deel (99%) van de tijd is het afval, zoals bomscherven. Erg indrukwekkend om het van zo dichtbij te zien!

Onze laatste weken zijn we druk bezig geweest met afronden op onze projecten. Florian met zijn bouwplan voor Anjali en het opstellen van het plan van aanpak voor het resterende deel van het Map Your World project. Een groep vrijwilligers uit Singapore is gestart met het uitvoeren van het eerdere deel van zijn bouwplan. Het opknappen van de poort en het hek aan de voorzijde van de school. Florian heeft nog een aantal dagen geverfd en met een groepje hebben we nog een dag geholpen.

Het is Renee nog net gelukt alle topics en trainingen op het Women's Resource Center af te ronden. Bijna elke dag trainingen met de collega's Sophal, Kimsan en Pisey en de rest van de tijd PowerPoint presentaties in elkaar knutselen.

Zeker de laatste weken hebben we meer persoonlijke gesprekken gevoerd met onze collega's en zijn we dichter naar ze toe gegroeid. Dit maakte het moment van afscheid nemen ineens heel lastig. Waar we eerst, voor ons gevoel, toe waren aan iets nieuws kwamen we er achter dat we meer met Siem Reap en vooral de mensen verbonden waren dan we dachten.

We kregen een uitnodiging van Sangha, de Khmer teacher waar Florian het project mee uitgevoerd heeft, om bij zijn vriendin thuis te komen eten. Nog voor ons vertrek werd Florian al drie keer gebeld met de vraag of we nog kwamen en hoe laat dan. Hij wilde het graag goed voor ons doen en was daardoor erg gespannen. Als we aankomen zit de rest van de familie al klaar op de grond, rond alle potten en schaaltjes met eten. We worden voorgesteld aan zijn broertje en vriendin, haar zusje en een nichtje. Zeker in het begin zijn ze erg verlegen en worden we steeds aangekeken. Als Renee vraagt waarom de meisjes lachen vertaald Sangha dat ze het grappig vinden hoe haar mond beweegt tijdens het eten;) Eerlijk zijn ze zeker:p Na de fles wijn die Sangha met Florian deelt en binnen een kwartier weg tikt zakt de spanning;) Het is in Cambodja gebruikelijk om bij elke slok te proosten, 'Jol Moi', en alleen drinken is uit den boze.

Renee's collega's Sophal en Kimsan willen graag hun Khmer kookkunsten aan ons leren en Nederlands eten proberen. Bij Sophal thuis worden we uitgenodigd om samen te koken, eten en een drankje te doen. Wij bereiden wortelstampot met gehaktballen en een salade voor. Wij leren hoe we 'Deep fried Riverfish met tomaten', 'Beef Lok Lak' en 'Baai Chaa' kunnen maken. Het is erg lekker allemaal. Gelukkig valt ons eten ook in de smaak en door de na-honger tijdens het drankje na de maaltijd gaat alles op;) De vriend van Kimsan, Samon, komt later binnen gevallen en leert ons 'de Cambodjaanse cocktail' te maken. Sophal haalt een flesje zelf gebrouwen rijstwijn tevoorschijn, er wordt een kussen op de grond gelegd en een beker met schoteltje worden klaar gezet. De mix van rijstwijn, ijs, cola, water en limoen wordt geshaket door de beker met het schoteltje erop vol in het kussen te slaan. Apart maar wel lekker;)

Tijdens ons afscheidsetentje bij Thida's komen Renee's collega's ook en koken, eten en drinken we samen. De laatste weken doen we dit nogal vaak;) We spelen een spelletje en Samon (die zanger is) zingt liedjes voor ons. Als wij de stad in gaan is het tijd voor Renee om afscheid te nemen van haar collega's. We knuffelen elkaar en beloven contact te houden. Een lastig moment, maar op dat moment voelt het goed zoals we het hebben afgesloten. Het is verder een erg gezellige avond die nog tot laat doorgaat in de stad.

De dag erna gaan we de laatste keer koken bij Sangha, want ook hij en zijn familie willen graag Nederlands eten proberen. We stressen in de keuken om vijf gerechten op tijd af te hebben. Ons trage ritme van de afgelopen maanden laat ons falen;) Sangha belt opnieuw een aantal keren of we nog wel komen of nog hulp nodig hebben. Wortelstampot met gehaktballen, salade, pasta en opgebakken aardappels schudden we uit de mouw. Ze zijn verrast door de hoeveelheid en gelukkig vinden ze het lekker. Natuurlijk is er voor de zekerheid ook nog wat Khmer eten bereid en we proeven zoetzure kippensoep en een soort bouillon, waar we zelf groenten in koken, met bruine rijst. Veel te veel, maar erg lekker;) Na het eten begeleiden Sangha en zijn vriendin ons naar huis. Het afscheid is hartverscheurend! Sangha blijft Florian knuffelen en moet huilen. Zeer ontroerend om te zien wat voor band ze met elkaar hebben gekregen. Na een tijdje moedigt zijn vriendin hem aan mee naar huis te gaan en stapt hij op zijn motor en rijdt snikkend weg..

Het vrijwilligerswerk is een hele bijzondere ervaring geweest! De openheid, oprechtheid en eerlijkheid van de Cambodjanen, samen met die grote lach, maken het mooi en onvergetelijk. Het cultuurverschil maakt het werk interessant, maar zorgt ook wel eens voor frustraties. Het vinden van een balans tussen onze (werk)culturen is uiteindelijk wat ons het meeste heeft gekost, maar ook heeft opgeleverd.