Profile
Blog
Photos
Videos
Nu onze eerste stappen in Bolivia zijn gezet beginnen we langzaam maar zeker te wennen aan de nieuwe cultuur om ons heen. Je ziet in alle gezichten terug dat in dit land de inheemse bevolking nog steeds aanwezig is. Er leven wel 36 verschillende erkende stammen die samen meer dan 60% van de bevolking vormen. De mensen zijn kleiner van stuk, hebben allemaal zwart haar en de ouderen hebben getekende gezichten met brede neuzen en schuine kaaklijnen. Hun bruine huiskleur contrasteert met de felle kleuren in hun traditionele kleding.
De levenstandaard ligt aanzienlijk lager in dit armste land van Zuid Amerika en je moet dan ook wel bestand zijn tegen herhaaldelijke vragen om aalmoes door tandloze ouderen of het ontbreken van hygienische middelen. Zo ontbreken vaak toiletten en als ze er zijn moet je je eigen wc papier meenemen. Anderzijds zijn er wel ontelbaar veel zelfstandige winkeltjes en kiosken die van onder tot boven vol gestapeld zijn met producten (van ieder 1) en ergens nog een plekje voor een verkoper of verkoopster. Voor iedere toerist is dit een goedkoop land, voor €5,- heb je een slaapplek, voor €2,- een ontbijt en voor €0,80 een versgeperste shake van 2 soorten fruit naar keuze. Is er dan niets duurs? Jawel, voor een taxirit van 2,5 uur betaalden we 200 Bolivianos ~ 22 Euro.
Als we zo terug kijken op de landen die we bezocht hebben dan zie je duidelijk verschil tussen de Argentijnen, Chilenen en Bolivianen. De Argentijnen zijn met hun Italiaanse en Spaanse mix de grootste opscheppers van het stel. Ze zijn overal het beste in, maar in de praktijk fluctueerd hun economie het sterkst, is hun politiek instabiel en tonen de steden groot verval. Op de man zijn ze wel het meest extrovert, geven veel persoonlijke aandacht, hebben oprechte interesse in anderen en vrienden en familie staan hoog in het vaandel. De Chilenen vinden we minstens net zo vriendelijk zodra je ze aanspreekt en zullen ook alles voor je doen om je te helpen. Als je ze niets vraagt kunnen ze ook prima langs je heen wandelen of je negeren in hun winkel. Typisch voor deze landen is ook het ontbreken van enig gevoel van druk zodra anderen op ze wachten (of het nu voor een afspraak is of in een rij bij de kassa of loket). In Chili vonden we veel meer overzichtelijkheid dan in Argentinie, maar dan wel alleen in de grote steden en toeristische plekken. Sommige dingen hebben de Argentijnen weer beter voor elkaar, zoals de gecentraliseerde busterminals. Ook weten de Chilenen beter wat opruimen betekend. Waar sommigen de Argentijnse keuken tot de beste van Zuid Amerika bekronen hebben wij ook erg genoten van het eten in Chili dat wellicht minder lokaal was maar wel erg vers, met gevoel voor smaak en gevarieerder dan alleen biefstuk met rode wijn. De Chilenen hebben in hun raar gevormde land ook vooral oog voor zichzelf binnen hun continent, aangezien ze door niemand worden geliefd (voornamelijk door oorlogen in het verleden).
Hoe staan de Bolivianen dan tussen deze andere volken? De Bolivianen kunnen de mooiste lach op hun gezicht zetten, maar doen dat niet zomaar. De hard werkende mensen van het Altoplano hebben al generaties lang met weinig moeten zien te overleven. Toch proberen ze je te helpen met wat ze hebben. De straten zijn vaak chaotisch en hebben niet altijd het vierkante stratenplan. Vuilnis is echt overal te vinden en de Bolivianen gooien het zonder enige vorm van gene uit een rijdende bus. Toch werden we verrast door de prachtige onderhouden gebouwen en het gevoel van schoonheid in het centrum van de voormalige hoofdstad.
Het socialistische stelsel broedt nog altijd in de aderen van de Inka afstammelingen en de honderden jaren van onderdrukking door de blanke minderheid zorgt voor een groot tekort aan veel voor velen. Pas halverwege de vorige eeuw werden de rechten gelijk voor iedereen. Met het aantreden van Evo Morales is het volk erkend en de omstandigheden veranderd terwijl door het tegenwerken van de rijke elite de verdeeldheid stand houdt. Typisch voorbeeld is het opnemen van een tweede nationale vlag die de minderheden in Bolivia representeert, maar het ontbreken van deze vlag bij het hoogste gerechtshof van Bolivia.
Voor de Spanjaarden was het gebied wat nu Bolivia is vooral van belang vanwege de grote hoeveelheid zilver dat gevonden werd. De belangrijkste plek was Cerro Rico waarbij de mijnplaats Potosí werd gesticht. In deze berg wordt nog altijd gezocht naar mineralen door mijners zelf georganiseerde coöperaties. De omstandigheden staan bekend als erbarmelijk. Dit was voor de Nederlandse Margret een van de redenen om een stichting op te richten: Amigos de Potosí. Voor deze stichting heeft Lonneke al eens met een groep studenten een avond lang vrijwillig overgewerkt met een filmpje als resultaat (http://vimeo.com/39531494). Het behalen van deze plaats op in onze reis heeft dus ook extra waarde voor ons.
Tijdens het vrijwillig overwerken heeft Lonneke al veel gehoord over de Cerro Rico en de primitieve omstandigheden waarin de mijnwerkers moeten werken. De indrukwekkende verhalen maakte haar vooral heel nieuwschierig om de mijnen en mijnwerkers met eigen ogen te zien. Een tocht aan de mijnen kon daarom ook niet ontbreken. Maar gezien de mijnen zo ongeveer het meest tegenovergestelde is van Martijn zijn favoriete plek (open water rond zeeniveau), vertrok Lonneke zonder Martijn naar de donkere gangen in de Cerro Rico.
Het bezoeken van de mijnen is niet een leuk tripje te noemen. Het is vooral veel zweten. Is het niet zweten van angst, dan is het wel zweten van al dat kruipen en klauteren door de smalle warme gangen op een hoogte van ruim 4000 meter, met weinig zuurstof en veel stof. Af en toe moet je jezelf in veiligheid brengen voor de karretjes (zonder remmen) die voorbij komen denderen vol met stenen en mineralen. Je bent echt blij als je naar 2 uur weer licht ziet aan de andere kant van de tunnel. Want dat betekend zuurstof, afkoeling en veiligheid. Het is dan ook moeilijk te begrijpen dat de mijners elke dag zeker 6 uur lang achtereen in de mijnen werken.
Het gezelschap van de Franse Eloïsa geeft nog steeds een vrolijke toevoeging aan onze reiservaring. In Tupiza kwamen we ook de Belgische Emanuel tegen die we al eens op een tour in Zuid Patagonië hadden ontmoet. Gevieren hebben we Potosí verkend en koninginnendag gevierd! Bij het boeken van de mijntoer kregen we ook informatie over een ander cultureel schouwspel te horen dat aan het begin van mei opgevoerd wordt. Na de uitleg kostte het ons nog 2 dagen bedenktijd voordat we aan deze 4 daagse tocht durfden te beginnen.
De locale bevolking eert in het begin van mei het einde van de oogsttijd met een dagen durend feest. Daarbij wordt moeder aarde (Pachamama) bedankt voor haar gegeven producten. Pachamama krijgt nu de verdiende rust om volgend jaar weer voor nieuw voedsel te kunnen zorgen. Om haar extra gunstig te stemmen wordt er ook een offer gebracht. Dit gebeurd door het sprenkelen van het Chichu (maisbier) tijdens het drinken en door het bloed van een geofferd lama paar en gaat gepaard met zang, dans en muziek. Deze eeuwenoude traditie is verweeft geraakt met het geïmporteerde Rooms Katholieke geloof van de Spanjaarden, waardoor nu ook het kruis een centrale rol speelt. De Spanjaarden brachten ook een gitaar ten aanvulling van de originele panfluiten.
Dit feest hebben we van dichtbij mogen ervaren door met een groep toeristen af te reizen naar een van de lokale gemeenschappen. Behalve een prachtige sterrenhemel was er op deze plek helemaal niets te vinden. Nog geen tafel of stoel hebben deze mensen. Daar waren we te gast om samen te drinken van de Chicha, de fluiten en te dansen. Het eten bestond uit de geofferde lama's, aardappels en mais in verschillende vormen, gekookt in een halve oliedrum op open vuur. Ons bed bestond uit een aantal lamahuiden, dekens en onze meegebrachte slaapzakken. Aan de andere kant van het kleine huisje vierden de dronken dorpsgenoten nog tot in de kleine uurtjes de offers naast het geslachte vlees.
Op de tweede dag vervolgen de dorpelingen hun weg via de centrale kerk naar de plaats Macha. Met muziek en dans marcheren ze in vrolijke kleding door de nacht om 's morgens aan te komen. Daar herhalen ze hun dans, opgezweept door de groepsleiders. De overvloed aan Chicha en flessen pure alcohol zorgen voor een gespannen sfeer en ze zijn ook uit op confrontatie met andere groepen. Van origine gebeurd dit in 1 tegen 1 gevechten die bekend staan als Tinku. Deze worden door de dorpsoudsten in de hand gehouden. Via deze gevechten werden ook de onderlinge wrevels beslecht. Tegenwoordig loopt het echter vaak uit op massale gevechten tussen de groepen die door de politie worden gestopt. Het is niet de meest gebruikelijke zaterdagmiddag activiteit, maar wel een hele bijzondere om nooit te vergeten. Om ook dit deel van de traditie te kunnen begrijpen en te kunnen plaatsen hebben we gekozen om de hele toer van enkele dagen te nemen. Nog meer achtergrond informatie kregen we van Roberto, de enige Boliviaan in onze groep. Hij werkt bij een museum en had zich net verdiept in het Tinku fenomeen.
Het festival leverde inderdaad heel wat spanning op die merkbaar was op het hele plein en erbuiten. Vreemd genoeg bleef het normale leven op de markt in het midden van het plein gewoon doorgaan. Dag en nacht marcheerden er groepen versierde mannen en mooi geklede vrouwen voorbij. Van kleine opstootjes kijkt niemand op of om en in de achtergrond slepen de vrouwen de dronken mannen van het veld. In de straten om het plein vindt iedere dorpsgenootschap een chicharia waar non-stop gedronken, gezongen en dezelfde melodie gespeeld.
Op de laatste avond hebben we onder het genot van de Westerse broer van de Chicha de ervaringen met onze reisgenoten gedeeld. De laatste dag konden we de gebeurtenissen van ons los laten weken in een heerlijke warm water poel met een fenomenaal uitzicht. Tijd om weer de wat bekendere beschaving in te duiken in de stad Sucre, de (wettelijke) hoofdstad van Bolivia.
Wil je meer weten over het leven in de mijnen van Potosi? Kijk dan de film Devil's Miner.
Wil je weten hoe dit avontuur verder zal gaan, kijk dan binnenkort weer op deze blog voor meer over Sucre en omgeving.
- dit avontuur werd mede mogelijk gemaakt door voldoende lef en een dosis adrenaline -
- comments
Marije Wauw, het klinkt wel als een heel bijzonder land! Super mooi!
Elaine Echt een andere wereld! Wat een avontuur! Wat een mooie kleuren!
Margret Kamphuis Hey Lonneke en reisgenoten, wat een ervaringen en mooi verwoord! Heftig,hoor, dat je naar de Tinku in Macha bent geweest.. Super dat je in Potosí en de mijnen was, nu heb je het met eigen ogen gezien! (En dat je ons vermeldde, met de kaarten!) Binnenkort hebben we een nieuwe website en het filmpje blijft uiteraard op de homepage staan! We gaan elkaar helaas missen in Bolivia: vanaf 5 juni ben ik in Potosí. Goede reis, geniet en kom goed weer thuis! Liefs Margret (www.amigosdepotosi.nl)
Ans Kikkert Ja dat je in de mijnen bent geweest, vond je vader wel wel gevaarlijk. maar gelukkig alles is voor jou goed gegaan, maar we begrijpen dat het niet voor iedereen geld. gr. Ans